جهان امروز

فسفريك اسيد از جمله پرمصرف‌ترين مواد شيميايي در صنعت است. به عنوان ماده افزودني در نوشابه‌هاي گازدار كاربرد دارد و در توليد كودهاي شيميايي فسفاته، پاك‌كننده‌هاي صابوني و غير صابوني، تصفيه آب، خوراك دام و دارو سازي، مكملهاي غذاي دام و طيور (دي و منو كلسيم فسفات)، مواد فسفاته شوينده‌ها، تصفيه پسابها، توليد كودهاي فسفاته (مهمترين)، ضد حريق كردن برخي سطوح و عوامل بازدارنده اشتعال، ونيز جهت تميز كردن و جرم‌گيري سطوح فلزي به كار مي‌رود. فسفريك اسيد خوراكي را از افزودن آب به P4O۱۰ مي‌سازند. اسيد فسفريك اسيد ضعيفي است و در شرايط عادي و مدت زمان كوتاه آنقدر نمي‌تواند خطرساز باشد.

كاربرد در صنايع غذايي

از اسيد فسفريك در توليد غذاهاي اسيدي و نوشابه‌هاي گازدار مانند انواع كولاها استفاده مي‌شود. بكارگيري اين ماده سبب دادن طعم تندي به غذا شده، و از آنجا كه ماده شيميايي با توليد انبوه‌است، با قيمتي ارزان و حجمي فراوان در دسترس مي‌باشد. همان‌طور كه ذكر شد، قيمت پايين و حجم زياد توليد اين ماده، آن را در مقايسه با طعم دهنده‌هاي طبيعي نظير زنجبيل براي دادن طعم تندي، يا اسيد سيتريك كه از ليمو (lemon) و عصاره ليموترش (lime) كه براي دادن طعم ترشي بكار مي‌رود، در رتبه بالاتري قرار داده‌است.

كاربرد در مواد پاك‌كننده

در توليد پاك‌كننده‌ها اسيد فسفريك براي نرم كردن آب بكار مي‌رود. آب نرم بدون يونهاي كلسيم (II) و منيزيم (II) كه آب سخت را تشكيل مي‌دهند، اگر ازبين نروند تشكيل آب سخت را مي‌دهند كه اين يونها با صابون تشكيل رسوبات غيرقابل حل مي‌دهند كه سبب لكه بروي لباس‌ها در هنگام شستشو مي‌شوند. نمكهاي فسفات از اسيد فسفريك بطور وسيع در پاك‌كننده هابعنوان(builder) بكار مي‌رود. بيشتر گستره تركيبات فسفر درمخلوط پاك‌كنندهاي جامد است كه سديم تري پلي فسفات يكي از آنهاست.Na5P3O۱۰، به عنوان نرم‌كننده آب، سديم تري پلي فسفات با كلسيم (II) و منيزيم (II) يوند برقرار مي‌كندو تشكيل اجزاء محلول را مي‌دهد كه كمپلكس يا كليت است. اين كمپلكس‌ها از واكنش كلسيم (II) و منيزيم (II) با صابون ممانعت به عمل مي‌آورندتا رسوب ايجاد نشود.

بيشتر بخوانيد: اسيد استيك

كاربرد در پزشكي و دندانپزشكي

از اسيد فسفريك در دندانپزشكي و اورتودنسي به‌عنوان عامل آماده سازي (Etching) مينا‌ و عاج دندان جهت تميز كردن و افزايش اصطحكاك سطح دندان استفاده ميشود.[نيازمند منبع] همچنين از اسيد فسفريك به‌عنوان كاتاليست در ساخت آسپيرين بخاطر داشتن يون هيدروژن فراوان و آلايندگي كمتر در مقايسه با اسيد كلريدريك و سولفوريك استفاده مي‌شود. اسيد فسفريك با فرمول H3PO4 به عنوان اورتوفسفريك اسيد در پزشكي شناخته مي‌شود و نمك ان اورتوفسفات است كه يكي از درمان‌هاي اصلي در انواعي از سنگ‌هاي كليوي است كه در تيپ III نوع جذبي هيپركلسيوري، به دليل نشت فسفات از كليه، ديده مي‌شود.

منبع : www.jahanshimi.com